جلوگیری از پاندمی های زیان بار، با رعایت اصول SAGO

با حمایت گروه مشاوره علمی برای منشأ پاتوژن‌های جدید (SAGO)، سازمان بهداشت جهانی (WHO) یک چارچوب جهانی را منتشر کرده است تا به کشورهای عضو کمک کند تا منشأ پاتوژن‌های جدید و نوظهور را به‌صورت جامع بررسی کنند. اگرچه ابزارهای مختلفی برای بررسی شیوع بیماری‌های عفونی وجود دارد، این اولین رویکرد ساختاریافته و یکپارچه برای تحقیق در مورد منشأ یک پاتوژن جدید است. این چارچوب به دنبال پر کردن این خلا است و مجموعه‌ای جامع از تحقیقات علمی و مطالعات را ارائه می‌دهد. این نسخه نخستین نسخه از یک راهنمای “چگونگی” است که بر اساس بازخورد کاربران به‌روز خواهد شد.

هر شیوع و همه‌گیری نشان می‌دهد که سلامت انسان و حیوانات با خطر فزاینده ظهور پاتوژن‌های شناخته‌شده (مانند ویروس‌های ابولا، نیپا، آنفلوآنزای پرندگان، لاسا و میمونکاکس) و پاتوژن‌های جدید با پتانسیل اپیدمیک و پاندمیک مانند ( آنفلوآنزای جدید، MERS-CoV،  SARS-CoV-1 و SARS-CoV-2 ) تهدید می‌شود. توانایی جلوگیری از شیوع بیماری‌ها و در صورت عدم امکان پیشگیری، مهار سریع شیوع و شناسایی منشأ آن‌ها از نظر علمی، اخلاقی و مالی حیاتی‌تر از همیشه است.

چارچوب جهانی WHO تحقیقات علمی و مطالعات مربوط به شش عنصر فنی را تشریح می‌کند:

1. تحقیقات اولیه بر روی موارد/خوشه‌های/شیوع‌های شناسایی‌شده اولیه برای شناسایی منابع احتمالی مواجهه، جمع‌آوری نمونه‌ها در منبع و تعریف ویژگی‌های پاتوژن جدید برای ایجاد آزمون‌های تشخیصی.
2. مطالعات انسانی: برای درک اپیدمیولوژی شامل ارائه بالینی، روش‌های انتقال، پاتولوژی و حضور اولیه در نمونه‌های نظارت بر سندروم‌ها.
3. مطالعات رابط انسان/حیوان برای شناسایی مخازن حیوانی بالقوه، میزبان‌های میانی و انتقالات معکوس زئونوز.
4. مطالعات برای شناسایی ناقلان حشرات یا سایر منابع عفونت و همچنین حضور اولیه در محیط.
5. مطالعات ژنومیکس و فیلوژنتیک برای شناسایی سویه‌های پیش‌ساز، ویژگی‌های ژنومی، تکامل در میزبان‌های میانی و انسان‌ها و توزیع مکانی آن‌ها در طول زمان.
6. مطالعات ایمنی زیستی/امنیت زیستی برای تعیین اینکه آیا نقضی در فعالیت‌های آزمایشگاهی یا تحقیقاتی ممکن است با موارد اولیه مرتبط بوده باشد.

چارچوب جهانی WHO به‌عنوان یک منبع برای دانشمندان، محققان، مقامات بهداشت عمومی و محققان در کشورهای عضو طراحی شده است. این چارچوب راهنمایی ارائه می‌دهد که چه زمانی و چگونه این تحقیقات چندرشته‌ای را آغاز کنیم و توصیه‌هایی به کشورها درباره ظرفیت‌ها و ابزارهای موردنیاز برای اجرای موفق آن‌ها ارائه می‌دهد. این شامل ظرفیت‌هایی مانند منابع انسانی، سیستم‌های نظارت انسانی، حیوانی و محیطی، مقررات ایمنی زیستی و امنیت زیستی می باشد.

هم چنین آزمایشگاه‌هایی با تخصص در آزمون‌ها و توالی‌یابی  و اهمیت به اشتراک‌گذاری یافته‌های این تحقیقات در اسرع وقت برای هدایت مراحل بعدی این اقدامات فعالیت می کنند.. این توصیه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با مقررات بین‌المللی بهداشت (IHR) همخوانی داشته باشند و از رویکرد “یک سلامت یکپارچه” پیروی کنند.

تحقیقات به‌موقع و جامع درباره منشأ پاتوژن‌ها برای پیشگیری و مهار بحران‌های بهداشتی جهانی حیاتی است. یافته‌های این تحقیقات مبنایی برای توقف شیوع قبل از آغاز، قطع زنجیره‌های انتقال و کاهش خطر انتقال پاتوژن از حیوانات به انسان فراهم می‌کند. آن‌ها همچنین می‌توانند امکان یا عدم امکان نقض ناخواسته در ایمنی و امنیت زیستی آزمایشگاهی را تأیید یا رد کنند.

برای دستیابی به این هدف، حیاتی است که کشورها این تحقیقات را انجام دهند و یافته‌های اولیه را به‌صورت سریع، کامل و شفاف به اشتراک بگذارند به‌محض اینکه نتایج در دسترس قرار گرفت تا اطمینان حاصل شود که اقدامات لازم برای کاهش بیشتر انتقال و جلوگیری از حوادث انتقال جدید و در نهایت، پاندمی‌های آینده اجرا می‌شود.

به گفته محققان درک اینکه اپیدمی‌ها و پاندمی‌ها چه زمانی، کجا، چگونه و چرا آغاز می‌شوند، هم یک الزام علمی است برای جلوگیری از شیوع‌های آینده و هم یک الزام اخلاقی برای نجات جان افرادی که به دلیل آن‌ها جان خود را از دست می‌دهند. این چارچوب برای اولین بار راهنمای جامعی درباره مطالعات موردنیاز برای تحقیق در مورد منشأ پاتوژن‌های نوظهور و بازظهور فراهم می‌کند.

اگر این چارچوب در زمان آغاز COVID-19 در دسترس بود، تلاش برای درک منشأ آن ممکن بود کمتر مناقشه‌برانگیز و موفق‌تر باشد. WHO همچنان از چین می‌خواهد که تمام اطلاعاتی که در مورد منشأ COVID-19 دارد را به اشتراک بگذارد تا همه فرضیه‌ها بررسی شوند.

SAGO که در نوامبر 2021 تأسیس شد و از کارشناسان مستقل از سراسر جهان تشکیل شده است، وظیفه داشت بهترین رویکردهای فنی و علمی را برای درک منشأ پاتوژن‌های نوظهور و بازظهور شناسایی کند و این چارچوب جهانی را توسعه دهد  SAGO بخشی از یک سیستم تقویت‌شده برای آمادگی و پیشگیری از فوریت‌های بهداشتی است که توسط WHO، کشورهای عضو و بسیاری از شرکای بهداشتی و علمی توسعه یافته است.