نقش هپسیدین و اضافه بار آهن در تشدید پسوریازیس

پسوریازیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن پوستی است که در آن سلول‌های پوستی به سرعت و به صورت غیرعادی رشد و تکثیر می‌کنند. این اختلال مزمن و غیرعفونی در طول سال‌ها مورد مطالعه محققان قرار گرفته است، اما علل دقیق آن همچنان به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، عوامل محیطی و ژنتیکی به عنوان فاکتورهای موثر در ایجاد این بیماری شناخته می‌شوند و مطالعات جدید نقش آهن و یک هورمون کلیدی به نام هپسیدین را به عنوان عواملی مهم در تشدید و توسعه پسوریازیس معرفی کرده‌اند.

نقش آهن بر عملکرد بدن

آهن یک عنصر اساسی برای عملکردهای مختلف بدن، از جمله انتقال اکسیژن و حفظ سلامت پوست، است. این عنصر نه تنها در فرایند بهبود زخم و تولید کلاژن نقش دارد بلکه برای عملکرد موثر سیستم ایمنی بدن نیز ضروری است. با این حال، اضافه بار آهن در بافت‌های بدن، از جمله پوست، می‌تواند مضر باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که آهن اضافی در پوست می‌تواند حساسیت به اثرات مخرب نور UV را افزایش داده و به بروز بیماری‌های هایپرپرولیفراتیو مانند پسوریازیس منجر شود.

پسوریازیس و عوامل مختلف بر تشدید و درمان آن

در پنجاه سال گذشته، مطالعات بسیاری غلظت‌های غیرعادی آهن را در پوست افراد مبتلا به پسوریازیس گزارش کرده‌اند، اما تاکنون ارتباط میان آهن و این بیماری به وضوح مشخص نشده بود. در مطالعه‌ای جدید که در مجله علمی Nature Communications منتشر شده است، هپسیدین، که یک هورمون تنظیم کننده آهن است، به عنوان لینک احتمالی میان اضافه بار آهن و توسعه پسوریازیس معرفی شده است. هپسیدین به‌طور معمول توسط کبد تولید شده و به تنظیم میزان آهن جذب شده از غذا کمک می‌کند. اما این تحقیق نشان داده است که در افراد مبتلا به پسوریازیس، هپسیدین به جای تولید فقط در کبد، در پوست نیز تولید می‌شود و این منجر به افزایش سطح آهن در بافت پوستی می‌شود.

در این مطالعه جدید، موش‌هایی که به صورت ژنتیکی و فیزیولوژیکی شباهت‌هایی با انسان دارند، تحت تأثیر هپسیدین قرار گرفتند. پس از قرارگیری در معرض سطح بالای هپسیدین تولید شده در پوست، این موش‌ها علائمی شبیه به پسوریازیس انسانی را نشان دادند. افزایش سطح هپسیدین منجر به نگه‌داری مقدار بیشتری آهن در سلول‌های پوست موش‌ها شد. در نتیجه، این افزایش آهن باعث تکثیر بیش از حد سلول‌های پوست و تجمع غیرعادی نوتروفیل‌ها – نوعی سلول ایمنی که در التهاب نقش دارند – در لایه بالایی پوست شد. این دو ویژگی، یعنی تکثیر زیاد سلول‌های پوست و حضور فراوان نوتروفیل‌ها، از خصوصیات اصلی پسوریازیس انسانی هستند.

پسوریازیس یک بیماری است که درمان قطعی ندارد، اما درمان‌هایی برای کنترل علائم آن وجود دارند، مانند کرم‌های موضعی، نور درمانی و داروهای خوراکی. در سال‌های اخیر، تمرکز اصلی درمان‌ها بر روی مهار مسیرهای ایمنی که به توسعه این بیماری کمک می‌کنند بوده است. اما با شناسایی نقش هپسیدین در این فرآیند، تحقیقات در حال بررسی داروهایی هستند که بتوانند تولید یا عملکرد این هورمون را تنظیم کنند. به نظر می‌رسد که این داروها می‌توانند به بیماران پسوریازیس کمک کنند تا بیماری خود را در حالت خاموشی حفظ کنند و از عود مجدد آن جلوگیری شود.

همچنین، راهکارهای دیگری نیز برای تنظیم آهن اضافی در پوست بیماران پسوریازیس در دست بررسی هستند. استفاده از کلاتورهای آهن (موادی که به آهن اضافی متصل شده و به حذف آن کمک می‌کنند) می‌تواند به کاهش تکثیر غیرعادی سلول‌های پوستی کمک کند. این رویکرد، که بر مهار هایپرپرولیفراسیون متمرکز است، یکی از محورهای اصلی تحقیقات در درمان پسوریازیس است.

در مجموع، اگرچه دلیل قطعی بروز پسوریازیس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما شناسایی هپسیدین به عنوان یک عامل مهم در توسعه این بیماری، افق‌های جدیدی را در زمینه‌های پیشگیری و درمان باز می‌کند. به علاوه، این یافته‌ها می‌توانند به شناسایی افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به پسوریازیس قرار دارند کمک کنند و امکان اقدامات پیشگیرانه برای این افراد فراهم شود.